EHP (Enterocytozoon hepatopenaei) là một loại vi bào tử trùng thuộc nhóm Microsporidia, gây bệnh phổ biến trên tôm nuôi, đặc biệt là tôm thẻ chân trắng và tôm sú. Bệnh EHP không gây chết hàng loạt như hội chứng tôm chết sớm (EMS) hay bệnh đốm trắng, nhưng lại ảnh hưởng nghiêm trọng đến tốc độ tăng trưởng và năng suất của tôm. Do không có thuốc đặc trị, EHP đang trở thành mối đe dọa lớn đối với ngành nuôi tôm trên toàn cầu.

Cơ chế gây bệnh của EHP
EHP tấn công trực tiếp vào hệ tiêu hóa của tôm, đặc biệt là gan tụy – cơ quan đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng. Khi nhiễm bệnh, các bào tử EHP xâm nhập vào tế bào biểu mô ống gan tụy và sinh sản nội bào, khiến các tế bào này bị phá hủy dần dần. Quá trình này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng tiêu hóa, khiến tôm không thể hấp thụ dinh dưỡng đầy đủ, dẫn đến tình trạng chậm lớn, còi cọc và giảm hiệu quả nuôi trồng.
Một điểm đặc biệt nguy hiểm của EHP là khả năng lây lan mạnh qua môi trường nước và thức ăn bị nhiễm mầm bệnh. Các bào tử có thể tồn tại lâu trong môi trường ao nuôi, làm tăng nguy cơ lây nhiễm cho cả đàn tôm.
Triệu chứng của tôm nhiễm EHP
Không giống như các bệnh do virus gây chết nhanh, tôm nhiễm EHP thường không có dấu hiệu rõ ràng ngay lập tức. Tuy nhiên, theo thời gian, một số biểu hiện có thể nhận thấy bao gồm:
Chậm lớn: Tôm trong cùng ao nuôi phát triển không đồng đều, có nhiều cá thể kích thước nhỏ hơn bình thường.
Ruột rỗng, phân đứt khúc: Gan tụy bị tổn thương khiến khả năng tiêu hóa của tôm suy giảm, dẫn đến tình trạng ruột rỗng và phân không liên tục.
Vỏ mỏng, sức đề kháng kém: Tôm dễ bị tác động bởi các yếu tố môi trường và có nguy cơ nhiễm các bệnh thứ cấp như bệnh phân trắng và hoại tử gan tụy cấp tính.
Nguyên nhân và con đường lây nhiễm
Bệnh EHP có thể lây lan qua nhiều con đường khác nhau, bao gồm:
Nguồn giống nhiễm bệnh: Tôm postlarvae (tôm giống) có thể đã mang mầm bệnh từ trại sản xuất nếu không được kiểm soát nghiêm ngặt.
Thức ăn và bùn đáy ao nhiễm bào tử: Mầm bệnh tồn tại trong xác tôm chết hoặc bùn đáy ao từ các vụ nuôi trước đó.
Dụng cụ và thiết bị nuôi tôm chưa được vệ sinh kỹ lưỡng: Bào tử EHP có thể bám vào các dụng cụ dùng chung trong ao nuôi.
Nước ao nuôi: Nếu nguồn nước bị ô nhiễm hoặc có sự trao đổi nước với ao nhiễm bệnh, bào tử EHP sẽ dễ dàng phát tán.
Dịch bệnh EHP đang ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành tôm. Ảnh: ST
Hậu quả của EHP đối với ngành nuôi tôm
EHP không trực tiếp giết chết tôm nhưng ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi. Một số hậu quả chính bao gồm:
Suy giảm tăng trưởng: Tôm bị nhiễm EHP có thể chỉ đạt 10-40% trọng lượng so với tôm khỏe mạnh cùng lứa tuổi.
Gia tăng chi phí nuôi: Do tôm chậm lớn, thời gian nuôi kéo dài, làm tăng chi phí thức ăn, quản lý ao nuôi và rủi ro bệnh tật khác.
Ảnh hưởng đến thị trường xuất khẩu: Những lô tôm bị phát hiện nhiễm EHP có thể bị từ chối nhập khẩu, gây thiệt hại lớn cho ngành thủy sản.
Phương pháp phòng ngừa và kiểm soát EHP
Vì hiện nay chưa có thuốc đặc trị cho bệnh EHP, biện pháp hiệu quả nhất vẫn là phòng ngừa và quản lý chặt chẽ trong quá trình nuôi tôm. Một số giải pháp quan trọng gồm:
Kiểm soát chất lượng con giống
Chỉ mua tôm giống từ những trại sản xuất uy tín, đã qua kiểm tra PCR để đảm bảo không mang mầm bệnh.
Thực hiện cách ly và xét nghiệm mẫu ngẫu nhiên trước khi thả tôm vào ao.
Quản lý môi trường ao nuôi
Làm sạch và xử lý ao nuôi trước mỗi vụ nuôi, loại bỏ bùn đáy và chất hữu cơ tồn dư.
Duy trì chất lượng nước ổn định, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và ký sinh trùng gây bệnh.
Sử dụng chế phẩm sinh học để cải thiện môi trường nước, giúp giảm áp lực bệnh tật.
Kiểm soát thức ăn và dinh dưỡng
Tránh sử dụng thức ăn tươi sống như nhuyễn thể hai mảnh vỏ (nghêu, sò) vì có thể chứa bào tử EHP.
Bổ sung các sản phẩm tăng cường miễn dịch như beta-glucan, vitamin C, enzyme tiêu hóa để hỗ trợ sức khỏe đường ruột của tôm.
Biện pháp hiệu quả nhất vẫn là phòng ngừa và quản lý chặt chẽ trong quá trình nuôi tôm
Áp dụng các biện pháp an toàn sinh học
Hạn chế tối đa việc lấy nước trực tiếp từ các nguồn không kiểm soát.
Khử trùng dụng cụ, thiết bị, lưới và quần áo trước khi sử dụng trong ao nuôi.
Hạn chế sự di chuyển của con người và phương tiện giữa các ao nuôi để tránh lây lan mầm bệnh.
EHP là một trong những thách thức lớn nhất đối với ngành nuôi tôm hiện nay, do tác động tiêu cực đến sự phát triển và hiệu quả kinh tế của người nuôi. Việc kiểm soát EHP đòi hỏi sự kết hợp của nhiều biện pháp, từ kiểm soát chất lượng giống, cải thiện môi trường nuôi đến áp dụng an toàn sinh học nghiêm ngặt. Chỉ có như vậy, ngành nuôi tôm mới có thể duy trì sự bền vững và phát triển trong tương lai.
Nguồn tepbac.com
Khoa Học Xanh trân trọng giới thiệu sản phẩm CYTO EHP – giải pháp thiên nhiên ngăn ngừa EHP hiệu quả.
Thành phần: là sự pha trộn khoa học của các thành phần thảo mộc, chiết xuất từ các hương liệu, các chất vô cơ, khoáng vi lượng hữu cơ và vitamin : Đậu mèo rừng, cây a ngùy, cây sơn biên , diệp hạ châu, tiêu lốt, gừng, tỏi , kinh giới, vitamin A acetate, Zinc proteinate, Selenium proteinate.
Quý khách tham khảo thêm chi tiết qua đường links sau, hoặc liên hệ trực tiếp hotline: 091616.8200
Cyto – EHP , một giải pháp hoàn toàn từ thiên nhiên ngăn ngừa EHP